Wyjaśnienie pojęć
Zarówno zniewaga, jak i zniesławienie są przestępstwami uregulowanymi w Kodeksie karnym. W życiu codziennym te dwa pojęcia często są utożsamiane jako te same (przez synonimiczne brzmienie w znaczeniu potocznym), jednakże są to różne przestępstwa. Zniesławienie polega na pomówieniu innej osoby, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności (art. 212 k.k.). Z kolei zniewaga polega na znieważeniu innej osoby w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła (art. 216 k.k.).
Główne różnice między pojęciami
Główną różnicą między tymi przestępstwami jest podmiot ochrony, tj. znieważona może być tylko osoba fizyczna, a zniesławionym zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna oraz jednostka organizacyjna, nie posiadająca osobowości prawnej. Kolejna różnica to to, iż zniesławienie dotyczy zewnętrznej części danej osoby lub innego podmiotu (m. in. reputacja czy dobre imię). Zniesławienie objawia się w poniżeniu osoby w opinii publicznej, co może prowadzić do utraty zaufania danej jednostki, skutkując odejściem ze stanowiska pracy czy zakazem wykonywania zawodu zaufania publicznego, bądź utratą kontrahenta. W przypadku przestępstwa zniesławienia, sprawcy grozi kara grzywny, ograniczona wolności lub nawet pozbawienia wolności, jeżeli zniesławienie zostało dokonane za pomocą środków masowego przekazu.
Przedmiotem zniewagi jest z kolei wewnętrzna cześć jednostki, tj. godność. Znieważenie polega na obrażaniu lub ubliżaniu danej osoby. Może przybrać postać wypowiedzi słownej lub pisemnej albo gestu, rysunku, czy innej formy przekazu. Kara za popełnione przestępstwo tego typu jest podobnie do zniesławienia, gdyż osoba, która znieważy inną osobę może podlegać grzywnie albo karze ograniczenia wolności lub nawet pozbawienia wolności, jeżeli zniesławienie zostało dokonane za pomocą środków masowego przekazu. W obu przypadkach, tj. zniesławienia oraz zniewagi sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Ściganie obydwu przestępstw zależy od „woli” pokrzywdzonego, gdyż są to przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego.
Co ważne, skazanie w postępowaniu sądowym za zniesławienie lub zniewagi na podstawie przepisów Kodeksu karnego nie wyłącza możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych na podstawie Kodeksu cywilnego.
