Dezinformacja to określony rozwinięty rodzaj przekazu opartego na fałszu, który ma paraliżować odbiorcę, lub tak kształtować, by działał w sposób oczekiwany przez manipulatora. Oszustwa dezinformacyjne są zamierzchłych czasów stałym zjawiskiem w komunikacji międzyludzkiej. Przekazując informacje człowiek, celowo lub też nieświadomie, może zwodzić odbiorcę, dodając do jej czystej postaci, własną interpretację, ocenę, komentarz, żart, czy subiektywną opinię – nie oparte na pogłębionej wiedzy o przedmiocie, czy jakiejkolwiek kompetencji do zabierania głosu w danej sprawie.
Biorąc pod uwagę kryterium intencji źródła lub dystrybutora fałszu, badacze wyróżniają zgodnie trzy kategorie kłamstwa informacyjnego:
- mylna informacja (misinformation) – informacja, która nie jest zgodna z rzeczywistością, Może być rozprzestrzeniana zarówno umyślnie, jak i nieświadomie, bez intencji szkodzenia odbiorcy,
- dezinformacja (disinformation) – celowo wytworzona i/lub powielana nieprawdziwa oraz zmanipulowana informacja. Intencją nadawcy jest wprowadzenie w błąd odbiorcy dla realizacji określonych celów politycznych, ekonomicznych lub wojskowych,
- szkodliwa informacja (malinformation) – złe wykorzystanie prawdziwej informacji, lub stereotypu, np. w celu napiętnowania określonych grup społecznych – np. mowa nienawiści.
O zjawisku dezinformacji, jego wpływie na społeczeństwo i o niebezpieczeństwach związanych z fakenews, w webinarze zatytułowanym “oszustwa dezinformacyjne” opowiadają:
Filip Bryjka – politolog i doktor nauk o bezpieczeństwie. Analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (PISM) w Warszawie i wykładowca Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Specjalizuje się w problematyce zagrożeń hybrydowych. Uczestnik dwóch projektów badawczych Kwatery Głównej NATO dotyczących zwalczania dezinformacji i projektu Obserwatorzy Kremla, który koncentruje się na rozpoznawaniu i demaskowaniu dezinformacji rosyjskiej.
Mikołaj Rogalewicz – specjalista ds. dezinformacji, analityk ds. dezinformacji rosyjskiej w projekcie Obserwatorzy Kremla. Absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim. Doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych UW. Jego zainteresowania badawcze związane są ze zwalczaniem dezinformacji przez UE i NATO. Przez ponad 3 lata pracował jako analityk w polskiej organizacji fact-checkingowej. Specjalizuje się w problematyce dezinformacji.
