GPS jamming to emisja zakłócających sygnałów radiowych, które zagłuszają lub wypierają słabsze transmisje satelitarne- metodycznie blokując odbiór sygnału na określonym obszarze. W praktyce:
- Lotnictwo traci precyzyjne odniesienie, co może wymusić przekierowania samolotów lub wprowadzić ryzyko bezpieczeństwa podczas lądowań.
- Transport cywilny (drony, statki, pojazdy autonomiczne) mogą stracić łączność z systemami nawigacyjnymi.
- Służby ratunkowe i inne służby kryzysowe narażone są na opóźnienia w lokalizacji i koordynacji działań.
Łatwo dostępne urządzenia do zagłuszania GPS sprawiają, że takie ataki są tanie i relatywnie proste do przeprowadzenia- zwłaszcza przez państwa, które inwestują w wojny hybrydowe i zaawansowaną infrastrukturę zakłócającą. Według polskiego ministerstwa obrony:
- Od połowy czerwca 2025 obserwowane były powtarzające się zakłócenia GPS na morskim szlaku, co potwierdzili także sojusznicy z krajów bałtyckich i nordyckich.
- Incydenty dotknęły także lotnictwa cywilnego- np. lot z Alicante do Bydgoszczy musiał zostać przekierowany do Poznania z powodu problemów nawigacyjnych.
- Polska identyfikuje te zakłócenia jako element cyberzagrożeń o charakterze sabotażu, powiązanych z działaniami Rosji, która wcześniej zaprzeczała podobnym oskarżeniom.
Podobne przypadki- choć o mniejszej skali- odnotowały wcześniej Estonia i Finlandia, także wskazując na możliwe rosyjskie jammowanie sygnału w regionie.
Dlaczego teraz? Kontekst geopolityczny
Od inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r. nad Bałtykiem nasiliły się incydenty hybrydowe:
- Uszkodzenia kabli podmorskich (energetycznych i komunikacyjnych).
- Zakłócenia łączności komórkowej i satelitarnej.
- Sabotaże infrastruktury krytycznej, m.in. gazociągów.
Wojna na Ukrainie wzmocniła nacisk na cyberbezpieczeństwo i zdolność reagowania NATO oraz państw UE. Rozbudowa obecności sojuszniczej i częstsze ćwiczenia wojskowe w regionie mają na celu odstraszanie podobnych działań.
Jak chronić się przed zakłóceniami GPS?
Dla firm, operatorów dronów i służb ratunkowych kluczowe są następujące strategie:
- Monitorowanie i alerty zakłóceń
– Narzędzia detekcji zmian w sile sygnału, które automatycznie przekierują ruch na alternatywne systemy. - Zabezpieczenia anty-jammingowe
– Anteny kierunkowe i filtry częstotliwościowe, które ograniczają wpływ zakłóceń. - Procedury awaryjne
– Szkolenia personelu i pilotażu manualnego w razie utraty sygnału satelitarnego. - Współpraca międzynarodowa
– Wymiana informacji z NATO i sąsiadującymi krajami o incydentach jammingu i ich lokalizacji.
Wnioski: nowe pole bitwy w cyberprzestrzeni
Zakłócenia GPS to przykład nowoczesnych cyberzagrożeń, gdzie frontem walki jest nie ekran komputera, lecz szerokie terytoria morskie i powietrzne. Działania te wpisują się w szerszą strategię wojny hybrydowej, w której Rosja wykorzystuje nie tylko konwencjonalne środki, lecz także technologie do destabilizacji regionu. Ochrona przed jammowaniem GPS wymaga zarówno inwestycji w zaawansowane rozwiązania techniczne, jak i zacieśnionej współpracy państwowej oraz sojuszniczej.
Dla obywateli i firm korzystających z nawigacji satelitarnej oznacza to:
- Świadomość ryzyka i monitorowanie komunikatów służb.
- Wdrożenie alternatywnych rozwiązań nawigacyjnych.
- Uczestnictwo w ćwiczeniach i szkoleniach z zakresu procedur awaryjnych.
Dopiero połączenie technologii, procedur i współpracy międzynarodowej pozwoli skutecznie przeciwdziałać cyberzagrożeniom w erze, gdy satelity stają się kluczowym elementem infrastruktury krytycznej.
Opracował: mgr Maciej Filipek
Źródła:
https://cybernews.com/cyber-war/poland-warning-russia-jamming-gps-cyber-war
